Το να είσαι γυναίκα

Το βιβλίο της γεννημένης το 1976 δημοσιογράφου (Frankfurter Allgemeine Zeitung, Frankfurter Rundschau, Die Zeit, Taz) Μέλι Κίγιακ ανήκει στην κατηγορία των εξομολογητικών αφηγήσεων που έχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια από νέους συγγραφείς (Ντιντιέ Εριμπόν, Εντουάρ Λουί, Ανί Ερνό). Αν και σύντομο, το κείμενο της Κίγιακ είναι εξαιρετικά διορατικό και ακριβές. Η πρωτοτυπία του βασίζεται στο ότι δεν εστιάζει στην ανισότητα ευκαιριών στην κοινωνία, ούτε επιθυμεί να κουνήσει το δάχτυλο. Αντίθετα, διαχειρίζεται τα αυτοβιογραφικά στοιχεία με τέτοιο τρόπο, ώστε δημιουργείται μια εικόνα που ξεπερνάει την ατομική οπτική και τη διερεύνηση της προσωπικής ταυτότητας. Πρόσωπα όπως ο πατέρας και η μητέρα έχουν φυσικά κύριο ρόλο στην αφήγηση, όπως επίσης σημαντική θέση έχει το ότι η συγγραφέας (κουρδικής καταγωγής η ίδια) ανήκει στην πρώτη γενιά μεταναστών στα παιδιά των οποίων επιτράπηκε να φοιτούν στο ίδιο σχολείο με τα παιδιά της Γερμανίας. Δικαίωμα όχι αυτονόητο, και κερδισμένο με πολύ κόπο. 

Εντατική αναγνώστρια, με πάθος για τη λογοτεχνία, γράφει ένα βιβλίο όχι μόνο για το τι σημαίνει γυναίκα, αλλά κυρίως για το πώς μπορεί κάποιος να βελτιώσει το όραμά του. Χάρη στην ειλικρίνεια και το πάθος της για την αλήθεια, απέσπασε (2021) τα βραβεία «Kurt Tucholsky» και «BücherFrauen». 

Η επιτροπή του δεύτερου βραβείου σημειώνει στο σκεπτικό της: «Αφηγείται τη γενναία πορεία προς την ανεξαρτησία με λογοτεχνική πυκνότητα και ενάργεια. Το βιβλίο της εμπνέει δύναμη σε όσους θέλουν να ακολουθήσουν το δικό τους μονοπάτι».

«Το ευφυές αυτό βιβλίο, που γράφτηκε με μεγάλη δύναμη, πολύ χιούμορ και αρκετή δόση μελαγχολίας, δείχνει πώς ενσωματώνονται με μαεστρία αυτοβιογραφικά στοιχεία σε μια αφήγηση. […] Το ζήτημα εδώ δεν είναι τι σημαίνει να είσαι γυναίκα, αλλά τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος ‒ φόρος τιμής στην αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου, ανεξαρτήτως καταγωγής».

Alexandra Senfft, Der Freitag

«Το “Το να είσαι γυναίκα” δεν είναι έκκληση και προπαγάνδα, ούτε κάποιο είδος απολογισμού. Αντίθετα, είναι ένα είδος αυτοβιογραφικής πεζογραφίας· ένα μείγμα από πολύ προσωπικές πτυχές, ενσωματωμένες στο κοινωνικό πλαίσιο ‒ έτσι αποκαλύπτει και κάποια πράγματα για το να είσαι γυναίκα στη Γερμανία. Μια πολυεπίπεδη, έξοχα γραμμένη εξομολόγηση, η οποία αποδεικνύει ότι η καταγωγή εν μέρει μόνο καθορίζει κάποιον».

Carolin Gasteiger, Süddeutsche Zeitung

«Ένα ριζοσπαστικό, τρυφερό και εξαιρετικά γραμμένο βιβλίο. […] Το σκηνικό που στήνει η Μέλι Κίγιακ είναι ταυτόχρονα επιβλητικό και λιτό. […] Ένα βιβλίο που σε μαγεύει με τη λαμπερή, ήρεμη, αλλά σε καμία περίπτωση συγχωρητική ανθρώπινη φύση».

Milo Rau, WOZ – Die Wochenzeitung

«Το βιβλίο λάμπει γλωσσικά. Παρόλο που η Κίγιακ μιλάει για τη ζωή της, η θέλησή της να κάνει λογοτεχνία είναι αισθητή και αναγνωρίσιμη».

Marlen Hobrack, taz

«Η Κίγιακ δεν στοχεύει σε γενικεύσιμες θέσεις, αλλά στο άτομο· στη δημιουργία μιας γυναικείας υπόστασης που δεν επιθυμεί τίποτα άλλο από μια ελεύθερη ύπαρξη, πέρα από τις συνήθεις συντεταγμένες της χειραφέτησης. […] Σε αυτό το εξωτερικά μικρό βιβλίο, γραμμένο με καθαρή και μελωδική γλώσσα, έχει επιτευχθεί κάτι σπουδαίο: η κατάκτηση της γυναικείας φύσης πέρα από τη δύναμη των κανόνων».

Ursula March, Deutschlandradio Kultur Lesart