Ο Μακρυγιαννισμός

Ο Νίκος Γκάτσος και ο Μάνος Ελευθερίου γράφουν τους στίχους με θέμα τον Στρατηγό Μακρυγιάννη στα τραγούδια των Σταύρου Ξαρχάκου και Ηλία Ανδριόπουλου. Στην ελληνική κοινωνία της Μεταπολίτευσης τα εμβληματικά αυτά τραγούδια ακούγονται και τραγουδιούνται με ενθουσιασμό και συμβάλλουν στην ευρεία διάδοση και στην επίδραση του ιδεολογικού ρεύματος του Μακρυγιαννισμού, μιας μορφής εθνικολαϊκισμού. Ο Μακρυγιάννης συμβολοποιείται ως ο κύριος εκφραστής των ιδανικών της Επανάστασης του 1821, της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας. Ο Μακρυγιάννης αποτελεί ένα μύθο, που έχει εδραιωθεί από τη Γενιά του ΄30, καθώς ενσαρκώνει την ελληνική λαϊκή ταυτότητα, την ελληνικότητα, την αγωνιστικότητα και το αντιστασιακό φρόνημα του ελληνικού έθνους. Παρ’ όλα αυτά ο Νίκος Γκάτσος, στον οποίο δίνεται βαρύνουσα σημασία στο βιβλίο αυτό, κρατάει αποστάσεις από τον λαϊκισμό της Μεταπολίτευσης και γίνεται σε πολλά τραγούδια αμείλικτος κριτής του.

Στο Παράρτημα του βιβλίου καταγράφονται τα τραγούδια για τον Μακρυγιάννη, τα οποία αποδεικνύουν ότι το ρεύμα του Μακρυγιαννισμού εξακολουθεί να επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί παράδειγμα της νέας διανοητικής και πολιτισμικής ιστορίας στην ελληνική ιστοριογραφία.