Ο ακρωτηριασμός της Δύσης ή Η τραγωδία της Κεντρικής Ευρώπης

"Ο ακρωτηριασμός της Δύσης ή Η τραγωδία της Κεντρικής Ευρώπης" δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό Le Débat τον Νοέμβριο του 1983, μεταφράστηκε αμέσως στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, και είχε αντίκτυπο αντιστρόφως ανάλογο με τη συντομία του. Είκοσι σελίδες οι οποίες έδωσαν το έναυσμα για πλημμυρίδα αντιδράσεων, συζητήσεων και πολεμικών, κυρίως από την πλευρά της Γερμανίας και της Ρωσίας. Ενώ στη Δύση συνέβαλαν, σύμφωνα με μια διατύπωση του Ζακ Ρούπνικ, “στην αναδιαμόρφωση του πνευματικού χάρτη της Ευρώπης” πριν από το 1989.

Την εποχή που η Δύση έβλεπε πια την Κεντρική Ευρώπη σαν μέρος του ανατολικού μπλοκ, ο Κούντερα της υπενθύμιζε με σφοδρότητα ότι η Κεντρική Ευρώπη πολιτισμικά ανήκε ολόκληρη στη Δύση και ότι, στην περίπτωση αυτών των “μικρών εθνών” που δεν είχαν απολύτως εξασφαλισμένη την ιστορική και πολιτική ύπαρξή τους (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία), η κουλτούρα ήταν και παρέμενε το ζωτικό κέντρο της ταυτότητάς τους.
[Από την Παρουσίαση του Πιερ Νορά]

Σήμερα το ιστορικό αυτό κείμενο τίθεται στη διάθεση του αναγνώστη, ενώ, κατά δραματική σύμπτωση, λίγους μήνες από την πρώτη έκδοσή του σε βιβλίο (εκδ. Γκαλλιμάρ, Νοέμβριος 2021), με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία γίνεται τραγικά επίκαιρο και αποκτά νέες διαστάσεις.

Στην έκδοση προτάσσεται ένα άλλο ιστορικό κείμενο, σχεδόν άγνωστο, η εναρκτήρια ομιλία του νεαρού Κούντερα στο Συνέδριο των Τσεχοσλοβάκων Συγγραφέων το 1967, έναν χρόνο πριν από τη ρωσική εισβολή, που κατέλυσε την περίφημη Άνοιξη της Πράγας και την ανεξαρτησία της χώρας.