Μεφίστο

Το Μεφίστο του Κλάους Μαν, δημοσιευμένο το 1936, εντάσσεται πλέον στα κλασικά έργα της γερμανικής λογοτεχνίας του Μεσοπολέμου. Εμπνευσμένο από τον γνωστό μύθο του Φάουστ, το Μεφίστο αποτελεί την προκλητική τοιχογραφία μιας έντονης και ταραχώδους εποχής, που οδήγησε τελικά στην επικράτηση του ναζισμού.

Ο Χέντρικ Χέφγκεν, ένας πολύ ταλαντούχος και φιλόδοξος ηθοποιός του θεάτρου στη Γερμανία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, υπέρμαχος της ελευθερίας και των σοσιαλιστικών ιδεών, έχει έναν και μοναδικό στόχο: να διαπρέψει στα μεγάλα θέατρα της Γερμανίας, και ιδιαίτερα στη σκηνή του Βερολίνου. Η άνοδος, όμως, του Χίτλερ στην εξουσία και η συνακόλουθη ροή των γεγονότων θέτει σε δοκιμασία τα όρια και τις αντοχές του. Ο Χέφγκεν αρχίζει σταδιακά να απαρνείται τις ιδέες του και τα αγαπημένα του πρόσωπα και συνομολογεί με το Κακό. Η ματαιοδοξία του υπερισχύει των πάντων. Όμως, οι ηθικές συνέπειες της προδοσίας του τον κατατρύχουν, μετατρέποντας το όνειρο σε έναν φρικτό εφιάλτη.

Η σχέση τέχνης και πολιτικής, εξουσίας και ηθικής, οι κοινωνικές και ιστορικές προϋποθέσεις που έκαναν δυνατή την επικράτηση του ολοκληρωτισμού και το δριμύ «κατηγορώ» εναντίον του είναι μερικά από τα θέματα με τα οποία αναμετράται ο Κλάους Μαν στο Μεφίστο. Αρκετοί ήρωες του έργου παραπέμπουν σε υπαρκτά πρόσωπα, γεγονός που δημιούργησε πολλές αντιδράσεις και την περίφημη «Δίκη του Μεφίστο», τη γνωστότερη λογοτεχνική δίκη στη μεταπολεμική Γερμανία.

«Πιστεύω ειλικρινά ότι ο Κλάους Μαν ήταν από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του, ίσως και ο καλύτερος απ’ όλους…»
Τόμας Μαν

«Όταν έγραφα το Μεφίστο, δεν είχα την πρόθεση να διηγηθώ την ιστορία κάποιου συγκεκριμένου προσώπου. Ήθελα να παρουσιάσω έναν τύπο (το μυθιστόρημά μου δεν έχει να κάνει μόνο με τον φασισμό) αλλά και το περιβάλλον του, κοινωνικό και πνευματικό, που βοήθησε σε μια τέτοια άνοδο. Ο Μεφίστο δεν είναι μόνο αυτό ή εκείνο. Είναι πολλά τα χαρακτηριστικά που συνυπάρχουν εντός του. Δεν πρόκειται για πορτρέτο αλλά για έναν τύπο-σύμβολο, και είναι στη θέση του αναγνώστη να κρίνει εάν αυτός ο τύπος-σύμβολο είναι ζωντανός και ποιητικά σχηματισμένος».

Κλάους Μαν