Ιούλιος Καίσαρας

Μετά τη νίκη του επί του Πομπηίου, ο Ιούλιος Καίσαρ επιστρέφει στη Ρώμη, όπου εκλέγεται Ύπατος για τέταρτη φορά και ισόβιος δικτάτορας. Η συγκέντρωση των εξουσιών στα χέρια του Καίσαρα οδηγεί μια ομάδα συγκλητικών, της οποίας αποτελεί μέλος μεταξύ άλλων και ο Βρούτος (τον οποίο ο Καίσαρας θεωρούσε γιο του), να οργανώσουν τη δολοφονία του επιφανούς αυτού άνδρα. Ο Καίσαρ παρά τις προειδοποιήσεις ενός μάντη (που του κάνει συστάσεις να προσέχει την ημέρα των Ειδών του Μαρτίου) και της συζύγου του Καλπούρνιας, παραβρίσκεται στο Καπιτώλιο την ημέρα που οι εχθροί του σκοπεύουν να τον δολοφονήσουν και τον σκοτώνουν μπροστά από το άγαλμα του Πομπήιου. Έπειτα βγαίνει στο βήμα ο Βρούτος για να καθησυχάσει το οργισμένο πλήθος και καταφέρνει να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους ήταν αναγκαίο κακό για την ασφάλεια της Ρώμης η δολοφονία του Καίσαρα. Το πλήθος φαίνεται να έχει ηρεμήσει μέχρι τη στιγμή που το βήμα παίρνει ο Μάρκος Αντώνιος, φίλος του Καίσαρα και αντικρούει ένα προς ένα τα επιχειρήματα του Βρούτου. Έπειτα οι δολοφόνοι φεύγουν από τη Ρώμη και ο Μάρκος Αντώνιος με τη βοήθεια του θετού γιου του Καίσαρα, Οκταβιανού Αύγουστου προσπαθεί να τους εντοπίσει για να πάρει εκδίκηση. Η τελική μάχη δίνεται στους Φιλίππους.

Tην υπόθεση του «Ιούλιου Καίσαρα» -που, όπως φαίνεται, γράφτηκε στο τέλος του 1598, ή στις αρχές του 1599- ο Σαίξπηρ την πήρε από εγγλέζικη μετάφραση του Πλούταρχου και, συγκεκριμένα, από τους βίους του Καίσαρα και του Βρούτου. […] Η τραγωδία αυτή θα μπορούσε να έχει για τίτλο «Καίσαρας και Βρούτος». Ο Ιούλιος Καίσαρας, με τις λίγες εμφανίσεις ως την πρώτη σκηνή της τρίτης πράξης, όπου σκοτώνεται από τους συνωμότες, δεν είναι ούτε ο πρώτος, ούτε από τους πρώτους ρόλους. Ο χαρακτήρας του περιγράφεται περισσότερο από τους συνωμότες, και πολύ λιγότερο με τις εμφανίσεις του. […] Οι δραματικές φάσεις της συνωμοσίας ζωγραφίζονται με τη ζωηρή φράση και με τις βαθιές μεταπτώσεις των προσώπων, τονώνοντας το πρωταρχικό, το ουσιαστικό συστατικό της συνοχής και της ενότητας του έργου. Η αξιολόγηση της συνωμοσίας και του ρόλου του πλήθους είναι το στοιχείο-κλειδί για τη λύση του κυριότερου ίσως προβλήματος της σκηνοθεσίας· τη λύση, που αποκλείει τη διάσπαση σε δύο υποθέσεις, που εξασφαλίζει, δηλαδή, τη συνοχή και την ενότητα της τραγωδίας. Και το τέλος της συνωμοσίας έρχεται σαν μοίρα συντριπτική, τραγική, που φέρνει τη σύγχυση και σπρώχνει στον όλεθρο. Α.Κ. Μπρούσαλης