Οι αγροίκοι

Ο Γκολντόνι έγραψε τους “Αγροίκους” στη γλώσσα της Βενετίας (in lingua veneziana). Αν στα ελληνικά γινόταν προσπάθεια να μιμηθεί ο μεταφραστής κάποιο ιδίωμα -έστω το επτανησιακό- θα πρόδινε, μου φαίνεται, το ρεαλισμό του έργου. Για να μην κλονιστεί το στέρεο πάτημα των προσώπων του πάνω στην πραγματικότητα και μάλιστα στη “μέση” της πραγματικότητας, όπως αγαπούσε και γύρευε ο Γκολντόνι, -χρειαζόταν μια γλώσσα ελληνική μέση αλλά όσο γίνεται καλλιεργημένη και απροκατάληπτη. Τα βενετσιάνικα των “Αγροίκων” δεν είναι απλή τοπική διάλεκτος. Είναι “ένα είδος κοινής ομιλουμένης των περιοχών της Βενετίας, η γλώσσα των καλλιεργημένων Βενετών πλουτισμένη με λίγους ιδιωματισμούς και με κάποια χροιά αρχαϊσμού…” (“I Rusteghi”, introduzione e commento a cura di Ettore Caccia, La Scuola Editrice, Brescia 1958, σελ.32). Και για να μην ξηλωθεί το αριστοτεχνικό “ύφασμα” από σχήματα φράσεων, από λέξεις που ακούγονται και ξανακούγονται, από κοινά αισθήματα, με τα οποία ο συγγραφέας έχει φτιάξει τους χαρακτήρες του, χρειάστηκε να σταθώ πολύ κοντά στο κείμενο και να μην το αναπλάσω κατά την κρίση μου. Ευχαριστίες οφείλω στον Λευτέρη Βογιατζή για τη ζωηρή συμπαράστασή του όσο να ολοκληρωθεί η μετάφραση και στον Βασίλη Διοσκουρίδη για τη συνδρομή του στο τέλος.