Απόψε αυτοσχεδιάζουμε

Δέκα σχεδόν χρόνια μετά το Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα, γράφει ο Πιραντέλλο το Απόψε αυτοσχεδιάζουμε (1929), που κινείται στο ίδιο επίπεδο με το περιφημότερο απ’ τα έργα του Σικελού δραματουργού: τις σχέσεις Τέχνης και Ζωής.

Ένας θίασος, μ’ επικεφαλής τον σκηνοθέτη-διευθυντή του, προσπαθεί να «κατασκευάσει» ένα θεατρικό δράμα, ξεκινώντας από ένα διήγημα (του ίδιου του Πιραντέλλο, φυσικά). Ο σκηνοθέτης θέλει να υποτάξει την ιστορία, τα πρόσωπα και τους ηθοποιούς στις δικές του αντιλήψεις για το θέατρο, σε σχήματα και φόρμουλες, σε εφέ καλά οργανωμένου θεατρισμού. Αλλά οι ηθοποιοί «ντύνονται» τόσο πολύ τους ρόλους τους, οι ρόλοι «μπαίνουν» τόσο πολύ μέσα στους ηθοποιούς, που αυτοί, αγανακτισμένοι με τις συνταγές του σκηνοθέτη, τον διώχνουν πυξ και λαξ απ’ το θέατρο και μένουν μόνοι τους να ζήσουν τα μέρη που υποδύονται. Δεν είναι πια ο ηθοποιός Α, η καρατερίστα Β, ο ρολίστας Γ ‒ είναι τα πρόσωπα της ιστορίας, μιας ιστορίας Ζήλιας, «της πιο τρομερής ζήλιας που υπάρχει, της ζήλιας για το Παρελθόν», που κυριεύει έναν άντρα για τη γυναίκα του και τον κάνει να μανιάζει στη σκέψη πως εκείνη μπορεί να ονειρεύεται την εποχή της εύθυμης νιότης της.