Η συνωμοσία των αγγέλων

Ο Ίγκορ Σαχνόφσκι συνθέτει ένα τεράστιο αφηγηματικό μωσαϊκό. Ένα ταξίδι στα πέρατα του κόσμου, από το Ιρκούτσκ, στην Αίγυπτο και το Χαμσάιρ, αλλά και ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο, από την Ισπανία του 16ου αιώνα και τη Φλάνδρα, κι από την εισβολή των ναζί στη Ουκρανία και το Ολοκαύτωμα, μέχρι τα χρόνια της ΕΣΣΔ, σε μια βιομηχανική πόλη στα Ουράλια. Είναι η περιπλάνηση στις ζωές τριών γενεών ανδρών τις οποίες στοιχειώνει η ίδια γυναίκα. Τα θαύματα διατρέχουν τον χρόνο και τους τόπους, θαύματα που γέννησε ο έρωτας και το πάθος. Ο έκπτωτος άγγελος, η διαμονική φιγούρα της Λίλιθ και όλες οι προσωποιήσεις της είναι η γυναίκα που κάνει τις συμπτώσεις να γεννούν γεγονότα και τα γεγονότα να μοιάζουν με θαύματα.

«Ο Σαχνόφκσι έχει ταλέντο στην περιγραφή όλων όσα βρίσκονται κρυμμένα κάτω από την επιφάνεια. Περιγράφοντας, ουσιαστικά, τη φευγαλέα ουσία των γεγονότων».
Lyudmila Ulitskaya

ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΓΡΑΨΑΝ:

Σταυροδρόμι αφηγήσεων
"Η βάση του παρόντος βιβλίου είναι μια αυθιστόρηση. Ο αφηγητής, διακριτικός, δεν αναφέρεται πουθενά ονομαστικά, αλλά μέσα από τις πραγματικές ή πλασματικές ιστορίες που παραθέτει άτακτα, δίχως χρονολογική σει- ρά, αποκαλύπτει αρκετά στοιχεία, δηλωτικά μιας ταυτότητας που ο αναγνώστης αποκα- θιστά σταδιακά, ενώνοντας τις διάσπαρτες τελείες. Μια παιδική ηλικία στα βάθη της σοβιετικής επαρχίας, το στίγμα της εβραϊ- κής καταγωγής, οικογένεια που διαλύεται από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ξαναβρίσκεται κάτω από αντίξοες συνθήκες, μια σαφώς μητρογραμμική γενεαλογία, όπου η ισχυρή βούληση και το γενναίο φρόνημα των γυναικών (γιαγιά, μητέρα) ισοσκελίζει, αν δεν υπερβαίνει κιόλας, την ευτολμία των ανδρών (παππούς, πατέρας). Καταγωγική αρχή αυτών των δυναμικών γυναικών θεωρείται η Λίλιθ, η πρώτη «πειραματική» σύζυγος του Αδάμ, «παντελώς ανίκανη να ανήκει. Ούτε στον Αδάμ, ούτε σε οποιονδήποτε άλλον». Καταραμένη, ατίθαση, το ακριβώς αντίθετο της «περίεργης, συνετής, γλυκιάς, κουφιοκέφαλης Εύας, που κόρες της είναι σχεδόν όλο το γυναικείο φύλο». Οι Εύες ταΐζουν, κανακεύουν, αλλά οι Αδάμ νοσταλγούν βουβά τις καταραμένες Λίλιθ, μην τολμώντας μήτε το όνομά τους να προ- φέρουν...

   Λίζυ Τσιριμώκου, Το Βήμα, 18.7.2021

Λογοτεχνία των μεταπολιτεύσεων
Ακόμη και όταν το αρνείται, η λογοτεχνία επηρεάζεται από την πολιτική και άλλοτε εμφανώς, άλλοτε σιωπηρά και κρυφά, αυτή διαποτίζει το υπέδαφος της μυθοπλασίας της. Από τον 19ο αιώνα ήδη συγγραφείς όπως ο Φλομπέρ, ο Μοπασάν, ο Ουγκώ, ο Σταντάλ και ο Μπαλζάκ, αλλά ακόμα και λιγότερο ρεαλιστές συγγραφείς και ποιητές όπως ο ντε Νερβάλ, αποκαλύπτουν στα μάτια του σημερινού αναγνώστη τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες μες στις οποίες εμφανίζεται το έργο τους.
Ενώ σύσσωμη η Ευρώπη, δυτική και ανατολική εξίσου, σείστηκε συθέμελα από την κατάρρευση του σοβιετικού κόσμου και η πτώση του τείχους στο Βερολίνο σημάδεψε με πυροτεχνήματα και μουσικές τη δύση ενός συστήματος που είχε σαπίσει και την ανατολή ενός νέου του οποίου τη φυσιογνωμία ήταν ακόμα πολύ νωρίς για να την προβλέψουμε, στην Ελλάδα προηγήθηκε μια – τηρουμένων των αναλογιών – μικρότερου βεληνεκούς μεταπολίτευση με την πτώση της Χούντας του 67 και την δρομολόγηση μιας σταδιακής μεταβολής του προσώπου της δεξιάς συντηρητικής παράταξης, η οποία βρέθηκε φορτωμένη με το στίγμα του χώρου στους κόλπους του οποίου, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, γεννήθηκε και ανδρώθηκε το τέρας της επτάχρονης δικτατορίας.

του Αλέξη Πανσέληνου, www.oanagnostis.gr, 1.7.2021

Η περίπτωση του Ιγκορ Σαχνόφσκι
Η Ιθάκη είναι η επιστροφή στον εαυτό μας, φαίνεται να πιστεύει ο Σαχνόφσκι. Και με την άλλοτε ρεαλιστική και άλλοτε ποιητική γραφή του οδηγεί προς τα εκεί τους ήρωές του.
«Οταν μένω μόνος μες στη συντριπτική σιγή και το μεσονύχτι του Δεκέμβρη δεν λέει να τελειώσει κι εγώ πρέπει πάλι να βρω το θάρρος να ζωγραφίσω τελικά την καινούργια μέρα, τότε ακούω ξαφνικά τον λαχανιασμένο καυτό ψίθυρο αοράτων πλασμάτων. Αν μια στιγμή κρατήσεις την ανάσα σου, θα καταφέρεις να ξεχωρίσεις μεμονωμένες λέξεις• μιλούν για μας τους δυο. Μας κρίνουν με τόσες λεπτομέρειες, σαν να παρακολουθούν τα φοβισμένα βήματα του στρατιώτη που κάνει μες στη νύχτα απόβαση ή το φτεροκόπημα των χεριών του σχοινοβάτη. Θα πέσει, δεν θα πέσει; Θα φτάσει στο τέρμα ή θα πατήσει τη νάρκη; Αξίζει τελικά να τον σώσει κανείς;»

   Κυριακή Μπεϊόγλου, www.efsyn.gr, 6.6.2021

Αυτός που αγαπά λιγότερο
Στο έξοχο μυθιστόρημα «Η συνωμοσία των αγγέλων», που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε εξαιρετική μετάφραση της Σταυρούλας Αργυροπούλου από τις εκδόσεις Ποταμός (αξίζει να επανέλθουμε σε αυτό προσεχώς), ο πρόωρα χαμένος Ρώσος συγγραφέας Ιγκόρ Σαχνόφσκι (1958-2019) φτιάχνει ένα συναρπαστικό, γοητευτικό παλίμψηστο στον χρόνο και στον χώρο, εκκινώντας από τον μύθο της ερωτικής Λίλιθ, για να περάσει από το ευρωπαϊκό σφαγείο έως και την ιστορία της οικογένειάς του.

   Ηλίας Μαγκλίνης , www.kathimerini.gr, 18.5.2021