Η μεγάλη ιδέα

1922: η Ελλάδα ανακαλύπτει ότι η Μεγάλη Ιδέα ήταν μια ουτοπία που κατέληξε εφιάλτης. Πενήντα χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ένας φοιτητής μελετά στη διατριβή του την περίπτωση του Σαούλ Καλογιάννη, στρατιώτη που πήρε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Ο Καλογιάννης αποδεικνύεται ήρωας απρόβλεπτος: ηττημένος και λιποτάκτης, σιωπηλός και χαρισματικός, άγγελος και δαίμονας μαζί, γίνεται ένας άπιαστος Οδυσσέας. Όμως οι περιπλανήσεις του στον χώρο και στον χρόνο συνθέτουν μια Οδύσσεια χωρίς την αίγλη του μύθου και το άγγιγμα των θεών· οι αναφορές που ξεπηδούν εδώ κι εκεί από το αρχαίο πρότυπο υπάρχουν μόνο για να ανατραπούν: «…μάλλον είδαν τον λαχανόκηπο του πατέρα τους, τον τοίχο από ξερολιθιά και το γέρικο, τυφλό σκυλί που δεν περίμενε παρά να τους χαιρετήσει για να πεθάνει. Πρόβλημά τους. Εγώ δεν είχα ποτέ μου σκύλο».
Οι μάρτυρες που βρίσκει ο ερευνητής, όλοι απόκληροι της Ιστορίας, διαδέχονται ο ένας τον άλλο για να αφηγηθούν το πεπρωμένο του Καλογιάννη, το ταξίδι του από τα πέρατα της Ανατολής μέχρι τις ακτές του Νέου Κόσμου. Οι εποχές αποφεύγουν το ημερολόγιο, το σκηνικό συνεχώς ανατρέπεται, οι μαρτυρίες είναι αντικρουόμενες: ακούει γεγονότα διαβρωμένα από τον χρόνο, μαθαίνει συμβάντα που αγνοεί το νόημά τους. Προσπαθεί να εξηγήσει τα αίτια, τις προθέσεις, να ξεδιαλύνει το σκοτάδι. Η έρευνα, που συναντά συνεχώς εμπόδια, θα οδηγήσει τον ερευνητή στις φυλακές της χούντας των συνταγματαρχών, στα βουνά, που κρατούν ακόμα τις αναμνήσεις του Εμφυλίου, στα σύγχρονα ταραγμένα Βαλκάνια. Θα ανακαλύψει ότι ο μύθος του Καλογιάννη καλπάζει και ξεσηκώνει ερήμους, κυκλαδίτικα νησιά, δάση από γιγάντιες φασκομηλιές, πολιτείες κάτω απ’ τα κύματα…
Μυθιστόρημα περιπετειώδες, ξεδίπλωμα απέραντης φαντασίας, με γλώσσα πληθωρική και οραματική με μπαρόκ εξάρσεις, που στην αδιάκοπη ροή της συνδυάζει το υψηλό και το ταπεινό, το τραγικό και το κωμικό, τον ρεαλισμό και την ποίηση. Ο πρωταγωνιστής τού Beraber, παρόλο που το όνομά του διατρέχει το βιβλίο σαν επωδή, παραμένει ένα αίνιγμα. Χαμένος πότε στις αβύσσους του Ωκεανού, πότε στην άβυσσο της ψυχής του, «μόνος, σκοτεινός… και ακυβέρνητος», τι ήταν αυτός ο άντρας με τα μάτια γεμάτα σκοτάδι; Ιδεαλιστής, προδότης ή ο τελευταίος ήρωας;
Α.Κ.

***
«Για μένα, το επικό νήμα δεν έχει κοπεί: επιστρέφουμε στις μεγάλες αφηγήσεις, με έργα όπως ο Harry Potter ή το Game of Thrones. Πρέπει ωστόσο να ξαναδώσουμε στο έπος την ικανότητα να ερμηνεύει τον σημερινό κόσμο. Ζούμε τη χρυσή εποχή των σειρών• το θεωρώ, όμως, μια πολύ καλή είδηση για τη λογοτεχνία. Οι σειρές ανέλαβαν υπό τη δικαιοδοσία τους, πλήρως, αυτό που αποκαλούμε πλοκή. Η λογοτεχνία έχει, λοιπόν, ελεύθερο το πεδίο για να επινοήσει εκ νέου τον εαυτό της, να γίνει ξανά λυρική. Βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας εποχής, υπό την αιγίδα της τριάδας Pierre Michon, Pierre Guyotat, Pierre Bergounioux».
(Απόσπασμα συνέντευξης του συγγραφέα στο περιοδικό L’Obs).

Λογοτεχνία που προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση· ένα πρώτο μυθιστόρημα με εύρος, μυστήριο και δύναμη που μαγεύουν, με υπνωτιστική φαντασία και ύφος που μαγνητίζει.
La Croix

Χάρη στη γραφή του, το εντυπωσιακό πρώτο μυθιστόρημα του Αντόν Μπεραμπέρ ξεχωρίζει σε αυτή την εκδοτική περίοδο. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο, σύγχρονο ξαναγράψιμο της Οδύσσειας.
L’Obs

Μπορούμε να στοιχηματίσουμε ότι το όνομα του Αντόν Μπεραμπέρ θα περιλαμβάνεται στις μεγάλες αποκαλύψεις τούτης της εκδοτικής περιόδου, έστω και μόνο για τη λογοτεχνική φιλοδοξία αυτού του πρώτου του μυθιστορήματος. Μυθιστόρημα πολιτικό αλλά και ποιητικό, η Μεγάλη Ιδέα αποτελεί ωραίο δείγμα της φαντασίας και της δύναμης της λογοτεχνίας.
Lire

Φράσεις αξιοθαύμαστα ποιητικές και κομψές ξεδιπλώνονται σε αυτό το πρώτο, μεγάλο, περιπετειώδες μυθιστόρημα του Αντόν Μπεραμπέρ. Ο συγγραφέας απομακρύνεται από την ιστορική αφήγηση, συνομιλεί με τη φανταστική γεωγραφία του Ομήρου, αλλά και του Julien Gracq.
Le Monde

Η γραφή του Μπεραμπέρ είναι ένας διαρκής διάλογος με το λογοτεχνικό ύφος των ομηρικών επών. Ένας διάλογος πρωτοφανής, πρωτότυπος και μοντέρνος, που σίγουρα θα ανοίξει δρόμους στη λογοτεχνική αφήγηση. Η γαλλική γλώσσα του Μπεραμπέρ είναι μοναδική, τόσο πλούσια, τόσο λεπτή. Οραματική γραφή, υπνωτιστική αφήγηση.
Νίκος Μπακουνάκης, Το Βήμα